(Viết sau khi đọc Câu Chuyện Văn Chương của Lê Mai Lĩnh)
Để bạn đọc dễ theo dõi tôi
đưa bài của ông Lê Mai Lĩnh lên trước và bài trả lời của tôi (Phạm Đức Nhì) lui
về phía sau.
Lê Mai Lĩnh: Câu Chuyện Văn Chương –Tống Biệt Hành
Vừa qua, trên trang web T.Vấn & Bạn Hữu có bài tranh luận giữa hai tác giả CHÂU THẠCH và PHẠM ĐỨC NHÌ về bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH của thi sĩ THÂM TÂM, đã làm tôi NGỨA NGÁY TAY CHÂN, nên tôi muốn có đôi điều góp ý.Bài viết trong tinh thần CHUYỆN NHƯ ĐÙA, mong HAI ANH và ĐỘC GIẢ xem cho vui, trong lúc chờ đợi chứng kiến MỸ và TRUNG CỘNG bắn đạn DỞM và NỔ PHÁO TỊT NGÒI vào nhau.
Nhà thơ THÂM TÂM, một
KHUÔN MẶT THƠ mà người nào yêu thơ cũng yêu mến.
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH là
KINH NHẬT TỤNG TÌNH YÊU cho một thời trai tơ, trai trẻ, trai dậy thì. Kể cả mấy
gái chưa chồng hay chết chồng.
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH là
một KHỐI KIM CƯƠNG NGUYÊN VẸN, chẳng một ai dám đục, đẽo, đạp, đá hay thụi, xéo
hay nậy.
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH,
khi vui, đọc cho buồn.
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH,
khi buồn, đọc cho vui
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH,
khi đói, nó là gạo nấu cơm là nếp nấu xôi.
Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH là
nước khi khát, là cứu tinh cho người vượt qua sa mạc khô cháy
Bài thơ TỐNG BIỆT
HÀNH là rượu cho những bợm nhậu, là thuốc
lào cho những người tù khổ sai Cộng Sản.
75 năm nay nó là như thế
và sẽ là như thế, khi trái đất này còn người YÊU THƠ.
Thế nhưng vừa qua, người
anh em tôi, nhà thơ PHẠM ĐỨC NHÌ đã chọn một cách rất “không bình thường” để
phân tích, mổ xẻ TƯỢNG ĐÀI THÂM TÂM TỐNG BIỆT HÀNH:
Ông đã đem BÚA TẠ, KỀM
KINGSIZE, ĐỤC KINGSIZE, XÀ BENG KINGSIZE, THUỐC NỔ QUEEN, BAO TAY PRINCESS ,,,,,
Ông TRỤC, KÉO, LÔI PHO TƯỢNG
ĐÀI THÂM TÂM TỐNG BIỆT HÀNH ra khỏi TRÁI TIM NHỮNG NGƯỜI YÊU của THÂM TÂM TỐNG
BIỆT HÀNH
Với những lý do của Ông:
Bài thơ Tống Biệt Hành:
1/ Không những bình thường
mà con SẾN.
2/ Nói chuyện chiều hôm
trước mà dùng trạng từ chỉ thời gian “BÂY Giờ” là không chính xác.
(Theo tôi biết, trong văn
phạm tiếng Anh và các thứ ngôn ngữ khác, vẫn có CÁC THÌ: HIỆN TẠI TRONG QUÁ KHỨ
hay QUÁ KHỨ TRONG TƯƠNG LAI.)
3/ Chữ “dòng” trong cụm từ
“dòng lệ sót” giảm giá trị của chữ “sót”.
4/ “Giời chưa mùa thu tươi
lắm thay” là một câu thơ “vô tích sự” bởi nó lạc lõng, thừa thãi, không ăn nhập
gì với cả đoạn thơ.
5/ So sánh” sen nở nốt” với
” dòng lệ sót” rất khập khễnh.
6/ Đọc hai câu:
” Em nhỏ thơ ngây đôi mắt
biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc
khăn tay “
Hình ảnh KHÔ, CỨNG, vừa CẢI
LƯƠNG, lại vừa không thật, ngây thơ đôi mắt biểc như em nhỏ thì biết gì mà
thương với tiếc.
7/ Bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH
nói về một sự ra đi vu vơ, không mục đích rõ ràng.
8/ Câu:” Đưa người ta chỉ
đưa người ấy” có vẻ ngây ngô, và đóng
góp rất ít cho bài thơ.
9/ Lời khuyên : ” Làm thơ nên viết ở ngôi thứ nhất” đã bị vi
phạm mà không có lý đó chính đáng.
(PHẠM ĐỨC NHÌ không cho
chúng ta biết LỜI KHUYÊN NÀY CỦA AI. Phải chẳng có một ông TỔ SƯ BỒ ĐỀ THƠ
khuyên và chỉ có anh PĐN biết.)
10/ Rượu trong bữa tiệc
thơ TỐNG BIỆT HÀNH là rượu giả, rượu toàn nước lã pha cồn
Rồi ông kết luận về TỐNG
BIỆT HÀNH :
Dù vậy, TỐNG BIỆT HÀNH VẪN
LÀ MỘT BÀI THƠ HAY.
CHỈ VỚI 4 CÂU ĐẦU TÁC GIẢ
ĐÃ KHẮC HỌA MỘT CÁCH TÀI TÌNH TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI ĐƯA TIỄN Và VỚI KHẢ NĂNG TINH
TẾ ĐÃ BẮT ĐƯỢC NỖI BUỒN CỦA NGƯỜI RA ĐI:
“Đưa người ta không đưa
sang sông
Sao có tiếng sóng ở trong
lòng
Ráng chiều không thắm
không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt
trong”
Để tả cảnh chia ly, 4 câu
thơ này có thể hiên ngang đọ sức với bất cứ câu thơ hay nào của bất cứ tác giả
nào trong phòng trào THƠ MỚI.
Thưa anh nhà thơ PHẠM ĐỨC
NHÌ:
1/Anh nói: TÔI DÀNH SỰ
PHÁN XÉT SAU CÙNG CHO ĐỘC GIẢ
Vậy tôi đề nghị anh NÊN
NÓI LỜI XIN LỖI VỚI ANH CHÂU THẠCH. Bài của nhà phê bình CHÂU THẠCH rất HÀN
LÂM, NGƯỜI LỚN.
2/ Mặc dù anh đã HÀN GẮN
NHỮNG VẾT ĐỤC ĐẼO lên PHO TƯỢNG TỐNG BIỆT HÀNH, nhưng sự MẤT MÁT VẪN CÒN, NIỀM
ĐAU CŨNG CÒN,
vậy anh nên viết bài TẠ LỖI
với độc giả của T.Vấn & Bạn Hữu, rằng anh đã chạm vào tình cảm YÊU THƠ của
họ dành cho THẦN TƯỢNG THÂM TÂM.
Như đã nói trên bài viết,
ĐÂY LÀ CHUYỆN ĐUÀ CUỐI TUẦN, xin mọi người hoan hỉ thứ tha.
AMEN
Lê Mai Lĩnh
Bài Trả Lời Của Phạm Đức Nhì
VĂN CHƯƠNG ĐÂU PHẢI LÀ ĐƠN THUỐC
Nhận được cái link từ một
bạn văn trong nước với lời nhắn “Nhận thấy có liên quan đến bài viết của anh và
anh Châu Thạch bàn về TỐNG BIỆT HÀNH của THÂM TÂM... nên chép lại đường link để
anh xem và có phản hồi với bài viết (nếu có). Chúc vui.”
http://huongnguyenhoang.blogspot.com/2015/11/cau-chuyen-van-chuong-l-e-mai-linh-nha.html#more
Sau đó 2 ngày tôi cũng nhận
được mail của anh Trương Vấn thông báo về bài Câu Chuyện Văn Chương trên trang
TVấn& BH.
Đọc CCVC tôi mường tượng
tác giả của nó là một người yêu thơ cuồng nhiệt theo cách riêng của mình, và …
rất tự tin. Lẽ ra trong tranh luận văn chương phải chú trọng đến đối tượng
tranh luận - ở đây là giá trị nghệ thuật của Tống Biệt Hành - thì ông Lê Mai
Lĩnh chỉ nói phớt qua vài điểm ông không đồng ý (không dẫn chứng), rồi tự động
coi mình là “bên thắng cuộc”, đề nghị hình phạt cho “bên thua cuộc”.
Dù vậy, trong bài này tôi
chỉ chú trọng việc làm rõ những điểm liên quan đến văn chương mà ông đề cập,
không phải để phân định thắng thua mà tìm sự thông cảm không những của riêng
ông mà còn của cả những độc giả khác quan tâm đến cuộc tranh luận.
1/ Nói chuyện
chiều hôm trước mà dùng trạng từ chỉ thời gian “BÂY Giờ” là không chính xác.
Theo tôi (LML) biết, trong
văn phạm tiếng Anh và các thứ ngôn ngữ khác, vẫn có CÁC THÌ: HIỆN TẠI TRONG QUÁ KHỨ hay QUÁ KHỨ TRONG
TƯƠNG LAI.
Ở đây tôi không bàn đến
văn phạm tiếng Anh và các thứ ngôn ngữ khác mà chỉ xin đưa ra một thí dụ bằng
tiếng Việt để chứng minh “Bây giờ” trong TBH là không chính xác.
Thứ Hai tuần trước tôi gặp
anh ta ở chùa Vĩnh Nghiêm.
Lúc ấy hoa sen nở đẹp quá.
Nếu thay “Lúc ấy” bằng
“Bây giờ” thì sai. Điều này chắc độc giả ai cũng có thể chấp nhận.
Trở lại TBH: Tôi xin phép
đổi mấy chữ (để làm rõ ý của mình)
Ta biết người buồn chiều
hôm trước
Đang vào cuối hạ sen nở nốt
Nhóm chữ trạng từ chỉ thời
gian (đang vào cuối hạ) có thể bao phủ một khoảng thời gian từ “chiều hôm trước”
cho đến lúc người đưa tiễn đang “tâm tình” ngày hôm sau (và có thể thêm một thời
gian ngắn nữa trong tương lai). Đưa “Bây giờ mùa hạ” vào thì sai – ít nhất cũng
là lỗi kỹ thuật - vì “độ phủ sóng” của “Bây giờ” hẹp hơn, chỉ là một khoảnh nhỏ
của hiện tại, không thể vươn ngược về “chiều hôm trước”.
2/ Bài thơ TỐNG
BIỆT HÀNH nói về một sự ra đi vu vơ, không mục đích rõ ràng.
Ông LML đã thiếu cẩn trọng,
không đọc kỹ nên đã gán câu văn trên - của anh Châu Thạch - cho tôi. Tuy nhiên,
đó là sự lầm lẫn nhỏ nhặt, không đáng kể. Hơn nữa, chính tôi cũng đồng ý với nhận
xét rất tinh tế ấy của anh Châu Thạch.
3/ Lời
khuyên: “Làm thơ nên viết ở ngôi thứ nhất” đã bị vi phạm mà không có lý đó
chính đáng.
(PHẠM ĐỨC NHÌ không cho
chúng ta biết LỜI KHUYÊN NÀY CỦA AI. Phải chẳng có một ông TỔ SƯ BỒ ĐỀ THƠ
khuyên và chỉ có anh PĐN biết.)
Trước hết, tôi đã bỏ ra 2
buổi để đọc 69 bài thơ của ông LML trên TVấn& BH (đúng ra là 70 nhưng có một
bài đăng 2 lần) và nhận thấy rằng tất cả 69 bài thơ ấy (vâng! 100%) đều được viết
ở ngôi thứ nhất. (1)
Sau đây là một đoạn trích
trong Mấy Ý Nghĩ Về Thơ của Nguyễn Đình Thi:
Những hình ảnh
còn tươi nguyên, mà nhà thơ tìm thấy, bao giờ cũng mới mẻ, đột ngột lạ lùng. Vì
nhà thơ nhìn bằng con mắt của người đầu tiên. Đó là những hình ảnh mới tinh,
chưa có vết nhòa của thói quen, không bị dập khuôn vào những ý niệm trừu tượng
định trước. Mượn câu nói của một nhà văn Pháp, nhà thơ bao giờ cũng là ngôi thứ
nhất.
Tôi tạm dùng hình tượng rượu
thật, rượu giả để giải thích ý này. Cảm xúc hay tâm sự do chính tác giả (hay
chính nhân vật trong bài thơ) nói ra là rượu thật, còn do người khác suy đoán rồi
nói hộ là rượu giả. Có loại rượu giả cao cấp và loại rượu giả xoàng.
Trong TBH có 2 bình rượu
thật:
a/ Đưa người ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng
Không đưa người qua sông
nhưng sao lòng nôn nao như sóng vỗ. Đây là 2 câu thơ tuyệt vời nói lên tâm trạng
của người đưa tiễn.
b/ Ly khách! Ly khách! Con đường nhỏ
Chí lớn không về bàn tay không
Thì không bao giờ nói trở lại
Ba năm mẹ già cũng đừng mong.
Đây là những câu thơ người
ra đi thì thầm với chính mình – nói như Châu Thạch - lời thơ như hịch xuất
quân, như lời thề non nước.
Còn lại là 4 bình rượu giả:
a/ Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Ta cảm được nỗi buồn của
người khi thấy mắt người như chứa cả bóng hoàng hôn. Mắt là cửa sổ linh hồn;
nhìn đôi mắt có thể đoán khá chính xác một người đang vui hay buồn. Do tác giả
chọn được hình rất đẹp, rất thơ nên 2 câu thơ tuy là rượu giả nhưng là loại rượu
giả cao cấp, chỉ người sành rượu mới phân biệt được. Hai câu này kết hợp với 2
câu đầu thành một đoạn thơ rất hay, thường được đọc, ngâm nga trong các buổi nhậu,
tiệc trà bù khú chuyện văn chương.
b/ Ta biết người buồn chiều hôm trước
Bây giờ mùa hạ sen nở nốt
Một chị, hai chị cũng như sen
Khuyên nốt em trai dòng lệ sót
c/ Ta biết người buồn sáng hôm nay:
Giời chưa mùa thu, tươi lắm thay
Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay…
Hai đoạn b và c cũng là 2
bình rượu giả. Ngôn ngữ và khung cảnh thơ sến, cải lương nên có thể xếp vào loại
rượu giả xoàng, nhấp môi là nhận được ngay.
d/ Người đi! Ừ nhỉ! Người đi thật
Mẹ thà coi như chiếc lá bay
Chị thà coi như là hạt bụi
Em thà coi như hơi rượu cay
Người đưa tiễn cứ như có
bùa phép, thấy được cả những chi tiết nhỏ nhặt trong đầu người ra đi. Thử hỏi độc
giả liệu có tin được “chân tình” của tác giả không? Ba câu cuối rõ ràng là rượu
giả, được nhà hàng nghênh ngang pha ngay trước mặt thực khách.
Trước khi tôi viết về TBH,
trong lúc uống cà phê bình thơ, thấy tôi chĩa mũi dùi vào chi tiết “nói hộ tâm
sự của người khác” trong thơ, một người bạn lên tiếng:
Người đưa tiễn, người ra
đi, rồi mẹ, chị và em, tất tật đều là “con đẻ” của Thâm Tâm; dĩ nhiên ông ta biết
suy nghĩ trong đầu của họ.
Đồng ý là như vậy. Nhưng
khi đã phân công, phân nhiệm thì vai nào phải ra vai đó để phù hợp với vở kịch
của cuộc đời. Người trần mắt thịt mà cứ như là Tiên, Thánh, đọc suy nghĩ, cảm
xúc của người khác như đọc trang giấy trước mặt mình thì coi sao được.
4/ Anh nói:
TÔI DÀNH SỰ PHÁN XÉT SAU CÙNG CHO ĐỘC GIẢ
Vậy tôi đề
nghị anh NÊN NÓI LỜI XIN LỖI VỚI ANH CHÂU THẠCH. Bài của nhà phê bình CHÂU THẠCH
rất HÀN LÂM, NGƯỜI LỚN.
Qua bài viết của anh Châu
Thạch, thú thật, chất hàn lâm thì tôi không dám nói chứ về phong cách thì tôi đồng
ý với ông LML là anh có một phong cách rất người lớn: cẩn trọng, đứng đắn và
hòa nhã. Sau mấy bài viết tranh luận về TBH và Nhớ Rừng chúng tôi đã thư qua,
thư lại, trò chuyện trên điện thoại và thấy có một số điểm tương đồng trong
tranh luận văn chương.
Anh đã thẳng thắn nói rằng
trong việc thẩm định giá trị nghệ thuật của một bài thơ việc có ý kiến khác
nhau là thường tình; đó là quyền tự do của mỗi người. Chúng tôi đã kết bạn văn
chương và đã trao đổi với nhau một số điều riêng tư lý thú.
5/ Vậy anh
nên viết bài TẠ LỖI với độc giả của T.Vấn & Bạn Hữu, rằng anh đã chạm vào
tình cảm YÊU THƠ của họ dành cho THẦN TƯỢNG THÂM TÂM.
Trong số độc giả thường đọc,
thưởng thức rồi yêu thơ có rất nhiều người mê thích một bài thơ vì một hay nhiều
lý do rất riêng tư, có khi chẳng ăn nhập gì đến kỹ thuật thơ, cảm xúc thơ … nói
chung là giá trị nghệ thuật của bài thơ.
Nếu bài thơ nhắc đến hoặc
gợi lại những kỷ niệm về khung trời quê hương, mối tình đầu, “những năm tháng
không thể nào quên”, hào khí của thanh niên … thì độc giả sẽ ngây ngất như say
rượu, cảm xúc dạt dào, hào khí dâng cao … và họ sẽ vung tay cho điểm bài thơ rất
rộng rãi.
TBH cũng ở trong trường hợp
đó. Dĩ nhiên, nó không phải là bài thơ dở, nhưng vì những lý do rất “ngoài thơ”
người ta đã quên nhắc đến những khuyết điểm của nó, đã ca tụng nó, cho điểm nó
cao hơn giá trị thực sự của nó rất nhiều.
Nhiệm vụ của người bình
thơ ngoài việc chỉ ra ưu, khuyết điểm của bài thơ còn phải tháo những giá chống,
gỡ những bàn tay nâng đỡ, tước bỏ những ưu ái riêng tư của mình để bài thơ tự đứng
trên đôi chân của nó, tỏa sáng bằng chính giá trị nghệ thuật tự thân của nó.
Tôi bình TBH (và những bài
thơ khác) cũng với tinh thần đó, cố gắng thuyết phục để độc giả cùng tôi đối xử
công bằng với bài thơ, khen chê đúng mực.
Trường hợp của ông Lê Mai
Lĩnh thì đặc biệt hơn. Đọc đoạn ông viết về TBH tôi biết ngay là ông mắc chứng
bệnh “cuồng ái” với bài thơ. Đem cái “tình
yêu thơ” kiểu ấy mà bước vào chỗ bình thơ tranh luận với tôi thì chắc chắn tôi
sẽ “từ chết đến bị thương”. Cuối cùng chỉ bị ông hỏi khó mấy câu và bắt xin lỗi,
tạ lỗi với không biết bao nhiêu là người. Thôi thì như thế cũng là may mắn.
Bệnh của ông LML thì hơi khó
chữa, nhưng đối với bạn đọc của TVấn&BH và tất cả những người yêu thơ khác,
tôi hy vọng là qua mấy bài tranh luận về TBH quý vị cũng vẫn yêu mến bài thơ
nhưng sẽ đối xử với nó công bằng hơn.
Riêng về việc ông LML yêu
cầu tôi xin lỗi anh Châu Thạch và TẠ LỖI với bạn đọc của trang TVấn& BH tôi
xin được cho qua vì nó ngây ngô, trịch thượng và … quá vô duyên.
6/ Ông đã
đem BÚA TẠ, KỀM KINGSIZE, ĐỤC KINGSIZE, XÀ BENG KINGSIZE , THUỐC NỔ QUEEN, BAO
TAY PRINCESS,,,,
Ông TRỤC, KÉO, LÔI PHO TƯỢNG
ĐÀI THÂM TÂM TỐNG BIỆT HÀNH ra khỏi TRÁI TIM NHỮNG NGƯỜI YÊU của THÂM TÂM TỐNG
BIỆT HÀNH
Theo ngôn ngữ của ông LML
thì mỗi người yêu thơ đều có một tượng đài trong tim cho mỗi bài thơ mình yêu
thích. Tùy cách hiểu và đánh giá của mỗi người tượng đài ấy lớn nhỏ khác nhau.
Có người đọc thơ để thưởng
thức, có người đọc để phê bình. Tôi thuộc loại người thứ hai nên những điều ông
LML trách tôi cũng có phần đúng. Tôi đã dùng đủ loại dụng cụ ông nói ở trên để
đục đẽo hầu có được một tượng đài – mà theo tôi - đúng với kích cỡ của TBH. Tôi
không có khả năng trục tượng đài ra khỏi trái tim của người yêu thơ để đưa vào
chỗ ấy một tượng đài khác. Tôi chỉ ước mong những bài viết của mình đủ thuyết
phục để có được một vài người yêu thơ tự làm công việc thay thế đó trong tim họ.
KẾT LUẬN
Ở phần đầu ông Lê Mai Lĩnh
xác định: “Bài viết trong tinh thần Chuyện Như Đùa” và ở phần cuối ông nhắc lại:
“Đây là Chuyện Đùa Cuối Tuần, xin mọi người hoan hỉ thứ tha.”
Đồng ý trong “chuyện văn
chương” có những vùng đất dành riêng cho óc khôi hài (sense of humor) và ngay cả
những bài viết chính luận nghiêm túc vẫn có thể có câu, đoạn ẩn chứa những nụ
cười ý nhị. Ngồi vào bàn bình thơ, người viết không nhất thiết phải bỏ lại bên
ngoài óc hài hước hay cách hành văn dí dỏm của mình.
Có điều chắc chắn là bình
thơ không phải chuyện đùa. Người bình thơ, ngoài kiến thức, tài năng còn phải
có “tâm” với thi ca và nhất là phải có thái độ của người lớn: đứng đắn, nghiêm
túc, có trách nhiệm với lời khen chê của mình. Khen chê một câu thơ, một bài
thơ là do nhận định chủ quan của người viết phê bình – không phải lúc nào cũng
đúng nên dĩ nhiên, chưa phải là kết luận chung cuộc. Sự khen chê ấy còn được
cân nhắc, lượng giá (có khi soi mói) của nhiều cặp mắt phê bình khác.
Không phải cứ ngứa ngáy
tay chân là nhảy xổ vào cuộc tranh luận thơ ca của người khác, nói vung tít mẹt
rồi chắp tay xin hai chữ đại xá. Hơn một trăm năm trước Trần Tế Xương đã viết
hai câu thơ về bác Cử Nhu:
Văn chương đâu phải là đơn
thuốc
Chớ có khuyên xằng chết bỏ
bu.
Với những người Bình Thơ
hoặc đang tranh luận về giá trị nghệ thuật của thơ, hai câu đó bây giờ vẫn
đúng.
Texas 11/2015
Phạm Đức Nhì
CHÚ THÍCH:
1/ Hôm nay (11/14/2015) đọc
bài thơ mới của ông LML (Những Ngày Tôi Muốn Chết) trên TVấn& BH, tôi thấy
nó cũng được viết ở ngôi thứ nhất.
PHỤ LỤC 1:
Có trường hợp bài thơ là một
cuộc đối thoại giữa nhân vật chính và người em của mình; bài thơ chấm dứt bằng
câu trả lời của người em. Có người bạn hỏi rằng “Phải chăng tác giả đã viết bằng
ngôi thứ hai?”
Này lặng em ơi, lặng lặng
nhìn
Phải chăng mình ngựa sắc hồng
in
Nhẹ nhàng em sẽ buông rèm
xuống
Chị sợ bên sông bóng ngựa
chìm.
Ngựa hồng đã đến bên hiên
Chị ơi, trên ngựa chiếc
yên ... vắng người.
(Mòn Mỏi, Thanh Tịnh)
Theo tôi, cảm xúc của người
chị (ngôi thứ nhất) vẫn là chính. Độc giả theo dòng cảm xúc từ đầu bài thơ đã
hiểu được tâm trạng mòn mỏi đợi chờ tình quân của chị cho nên khi đọc 2 câu trả
lời của người em - chỉ làm nhiệm vụ cung cấp thông tin - đã đồng cảm với sự tuyệt
vọng và nỗi buồn đau vô bờ bến của người phụ nữ đáng thương này. Thủ pháp Show,
Don't Tell của Thanh Tịnh rất tài tình và đã đạt hiệu qủa tối đa.
(Năm năm sau cuộc tranh luận
về bài thơ Tống Biệt Hành ông Lê Mai Lĩnh và tôi có một cuộc đối thoại ngắn dưới
một bài bình thơ trên Facebook như sau:
Le Mai Linh
Nhi Pham
Tôi còn nợ anh món nợ TỐNG
BIỆT HÀNH, nghĩa là sau nầy nghĩ lại, tôi thiển cận, nghĩa là anh ĐÚNG tôi SAI
.
Hì hì
Nhi Pham
Thôi, vụ Tống Biệt Hành,
chúng ta “bắt tay” cho vui vẻ.
Tôi cũng thích lối phản biện
văn chương của anh – rõ ràng, mạnh mẽ và “độc”.
Le Mai Linh
Nhi Pham
OK. Bắt tay. Cảm ơn anh.
Lâu nay tôi vẫn lấn cấn đó
Sau 5 năm mới có cuộc đối
thoại ngắn ngủi đó kể cũng hơi lâu. Nhưng đây là những lời chân tình của một bậc
đàn anh trong giới văn chương như anh Lê Mai Lĩnh thì thời gian chờ đợi kể cũng
đáng.
Nói là nói vui vậy thôi chứ
chả ai cứ sau mỗi lần tranh luận lại ngồi … chờ đợi. Cái vui ở đây là được thấy
cách hành xử cao thượng của một nhà thơ, nhà văn kỳ cựu, có máu mặt.
Phạm Đức Nhì xin được bày
tỏ lòng ngưỡng mộ và cảm phục.
