Chọn lô
đất tốt xây được ngôi nhà mới
ông mở
tiệc mừng tân gia
“Đến
chơi! Hay lắm!”
thư ông
viết
mời bằng
hữu gần xa
Ngay giữa
trang thư một bản đồ
dọc ngang
tự tay ông vẽ
và lời
chỉ dẫn cặn kẽ
đường đi
nước bước đến cuộc vui
Giờ hẹn đến
rồi
chưa thấy
bóng khách mời nào xuất hiện
đồ ăn
nguội lạnh
bàn tiệc
vẫn vắng tanh
Vài ngày
sau
ông nhận
được mấy thư trả lời
trong thư
chỉ vỏn vẹn:
“Xin lỗi!
Không tìm
thấy nhà.”
PHẠM ĐỨC
NHÌ
Lời Bình Ngắn:
Ngoài chức năng thẩm mỹ - truyền cho người đọc cái
hay, cái đẹp của văn chương nói chung và nghệ thuật thi ca nói riêng – bài thơ
còn có một chức năng khác không kém phần quan trọng: Chức năng truyền thông.
Bài thơ nào cũng chứa một thông điệp mở (open
message) mà tác giả muốn chuyển đến người đọc. Để hoàn thành chức năng truyền thông
bài thơ phải vừa là thông điệp vừa đồng thời là tấm bản đồ chỉ đường để người đọc
theo đó tới đúng bến bãi, hiểu được thông điệp, “bắt” được tứ thơ. Tứ thơ chính
là cái thông điệp mở ấy. Nói nôm na là nghĩa đen của bài thơ
Nếu người đọc không “bắt” được tứ thơ nhiều phần là
do chức năng truyền thông của bài thơ thất bại – nghĩa là do lỗi của tác giả.
Có nhiều bài thơ - nếu tác giả sử dụng ẩn dụ hoặc
Show, Not Tell - còn có thông điệp kín (hidden message), nghĩa bóng của bài thơ.
“Bắt” được thông điệp kín hay hiểu được nghĩa bóng của bài thơ là do trình độ
hoặc mức nhạy cảm của người đọc. Nếu người đọc không "bắt" được thông điệp kín xin đừng đổ thừa tại tác giả.
Bài thơ Tấm Bản Đồ Vẽ Sai cũng chứa một thông điệp
kín liên quan đến chức năng truyền thông của bài thơ. Rất hy vọng các bạn đọc
trẻ - dù ít kinh nghiệm - cũng có thể “bắt” được cái thông điệp kín ấy.
PHẠM ĐỨC NHÌ
nhidpham@gmail.com
